Bellona, 2012
Liczba stron: 207
Wydawałoby się, że temat gladiatorów jest dogłębnie zbadany i przewertowany na tysiąc sposobów. Nic bardziej mylnego. Okazuje się, że istnieje niewielka ilość źródeł pisanych i jeszcze mniej wydobytych spod ziemi artefaktów – broni, elementów stroju gladiatorów. Hollywood mocno rozpowszechniło wiedzę o tych wojownikach dzięki megaprodukcjom takim jak „Spartakus” czy „Gladiator”, jednak uczeni nie powiedzieli jeszcze ostatniego słowa w tym temacie – wielu rzeczy mogą się co najwyżej domyślać i wciąż szukają materiałów potwierdzających lub obalających ich teorie.
Książkę Konstantina Nosowa, która jest pozycją popularnonaukową, czyta się wyśmienicie. Szczerze mówiąc jak zaczęłam po południu, tak skończyłam przed nocą. Autor w sposób usystematyzowany przedstawia genezę i rozwój walk gladiatorskich, typy spektakli, gladiatorów, rodzaje uzbrojenia oraz organizację igrzysk i szkół gladiatorskich. Pisze w sposób obrazowy, uzupełnia swoje wywody fotografiami oraz rysunkami wykonanymi przez plastyka na podstawie jego wskazówek.
Opisy igrzysk oraz spektakli, w których wykorzystywano gladiatorów – szczególnie wtedy gdy ci byli skazańcami, chwilami wywołują wewnętrzny moralny sprzeciw. Zwyczaje niektórych rzymskich cesarzy, szczególnie Kaliguli, Komodusa oraz Heliogabala przyprawiają o gęsią skórkę. Autor próbuje postawić tezę, że w rzeczywistości czasy imperium rzymskiego wraz z jego specyficznymi zwyczajami oraz brakiem poszanowania dla życia ludzkiego nie różnią się tak bardzo od współczesności. W końcu nie tak dawno temu publiczne egzekucje były okazją do spotkań i gromadziły tłumy żądnych krwi widzów. Biorąc pod uwagę fakt, że każde igrzyska były okazją do rzezi setek a nawet tysięcy osób i zwierząt, jakoś nie umiem się zgodzić z tą tezą.
Tak czy owak, książka jest kopalnią wiedzy o gladiatorach, kulturze i mentalności rzymian na przestrzeni siedmiu wieków, na które przypadała popularność gladiatorów. Pozycja wydana została bardzo starannie, zamieszczone zdjęcia i obrazki są opatrzone wyjaśnieniami, a podbudowa naukowa wyrażona jest w formie przypisów i bibliografii, które zajmują sporo miejsca. Bardzo interesująca lektura!