Wydawnictwo Afera, 2015

Liczba stron: 228

Tłumaczenie: Julia Różewicz

Moje pierwsze (i nie ostatnie!) spotkanie z prozą Petra Sabacha upłynęło pod znakiem uśmiechniętej buźki. Mojej uśmiechniętej buźki. Wyznacznikiem tego jak bardzo podoba mi się książka jest to, że koniecznie muszę komuś o niej opowiedzieć. W tym przypadku nie zamykała mi się buzia. Mąż przechwycił prawie cały impet i niestety został pozbawiony przyjemności czytania tej powieści. Nie obawiajcie się, najgorsze już minęło, tutaj nie będę opowiadała wszystkiego, co mnie zachwyciło i rozśmieszyło, bo chciałabym, żebyście przeczytali „Pijane banany”.

Troje nastoletnich przyjaciół, lata osiemdziesiąte, kraj komunistyczny, w którym niewiele się dzieje, w radiu smęcą, w szkole trują, a prawdziwe życie toczy się pod trzepakiem albo w knajpie na rogu. Narrator (wydaje mi się, że bezimienny, ale nie mam pewności, bo nigdy nie zapamiętuję imion bohaterów) opowiada o swoim życiu. Mieszka z mamą i ojczymem. Ojczym jest rzeźbiarzem, którego cenią za pięknie wykonane głowy rzeźbionych postaci. Kłopot w tym, że mężczyzna nie chce tworzyć posągów komunistów, więc wciąż jest bez pracy i bez pieniędzy. Starcza mu tylko na wódkę. Dużo wódki.

Nastoletni przyjaciele mają dużo wolności, spotykają się niemal codziennie i marzą o wyjeździe nad morze. Z etapu marzeń, przechodzą do etapu przygotowań – tworzą szalony plan, który sprowadza się do tego, że użyją wychuchanego auta ojca jednego z nich. Zanim wybiorą się w długą podróż, muszą wypróbować sprzęt. Nie mają prawa jazdy. A auto może i jest wychuchane, ale nie jest całkiem sprawne. Dochodzi do wielu zabawnych sytuacji, nie da się czytać tego na spokojnie. A wręcz, trzeba od czasu do czasu parsknąć głośnym śmiechem.

Chłopaki mają mnóstwo „dobrych” pomysłów, ten powyższy to tylko jeden z nich. Dojrzewanie nie jest łatwe, szczególnie gdy ma się wrażenie, że życie przecieka przez palce. Wszędzie jest szaro i buro, a chciałoby się przeżyć jakieś wzniosłe chwile. Okazuje się jednak, że z tego, co jest pod ręką, można ukręcić niezłą zabawę, do której po latach będzie się wracać z nostalgią.

Chociaż głównym tematem książki są przygody nastoletniego narratora i jego przyjaciół, spomiędzy wersów wychyla się szara rzeczywistość kraju za żelazną kurtyną. Kombinatorstwo (w pięć minut można przehandlować worki z cementem za artykuły spożywcze), wszechobecny strach przed władzami, brak rozrywek dla młodzieży i przyzwolenie na machlojki to codzienność, która starszym z nas jest bardzo dobrze znana. To taka powieść, z którą Polacy mogą się doskonale identyfikować. Jako naród zostaliśmy doświadczeni w podobny sposób jak Czesi, a lata 80. to okres, w którym wielu z nas dojrzewało. Czytajcie Sabacha, pisze dowcipnie, lekko, zadziornie, rubasznie. Nie zapominajmy jednak, że przede wszystkim interesuje go człowiek mieszkający w konkretnym miejscu i czasie. POLECAM!