Tag: felietony

Agora, 2017

Liczba stron: 208

Nie, to nie jest podręcznik dla początkujących laryngologów. Pypcie, o których mowa w książce, to wyłapane w przestrzeni publicznej i w mediach niepoprawne wyrażenia lub zdania. Czasem  razi styl, czasem kontekst, czasem wszystko od początku do końca. Język polski do najłatwiejszych nie należy, więc łatwo go pokaleczyć.

Michał Rusinek od lat tropi różne łamańce językowe. Wiele z nich śmieszy i straszy, jak chociażby to ogłoszenie: „Znaleziono psa. Wiadomość w smażalni”. Trudno się nie uśmiechnąć, po to, by po chwili zatroskać się losem zbłąkanego zwierzęcia. Powszechnie znana jest również treść zawiadomienia z publicznej toalety, w którym dowiadujemy się, że „Toaleta nieczynna. Prosimy załatwiać się na własną rękę”. Takich kwiatków znajdziemy w tej książce znacznie więcej.

Autor czujny jest przez cały czas. Wpadają mu w oko różne „przegięcia” w hotelach i restauracjach. Poetyckie opisy dań w menu wcale nie zachęcają go do jedzenia, wręcz przeciwnie, odbierają apetyt, bo jakże tak zjadać „przykryty pierzynką” kawałek mięsa i pozbawiać go wygody i ciepła. Śledzi również wypowiedzi polityków i właściwą dla nich stylizację językową – bardzo ciekawy felieton powstał w przeddzień wyborów prezydenckich.

To książka lekka w odbiorze, śmieszna, choć niepozbawiona myśli przewodniej – pomyśl, zanim napiszesz, daj komuś do sprawdzenia, jeśli sam nie masz wyczucia językowego. Nie wiem, czy świat byłby lepszy, gdyby nie powstawały potworki językowe. Na pewno byłby mniej zabawny. Polecam!

Uwaga: Felietony z tej książki były wcześniej publikowane w prasie.

Wydawnictwo Literackie, 2016

Liczba stron: 592

Nie jestem znawczynią ani miłośniczką literatury science fiction. Twórczość samego Stanisława Lema znam słabiej niż pobieżnie, aczkolwiek podobała mi się jego biografia napisana przez syna. Zupełnie nie wiem, co mnie podkusiło do zamówienia tego zbioru, okazało się jednak, że czasami warto otwierać się na nowe i nieznane.

Felietony, które powstawały na przestrzeni kilkudziesięciu lat podzielono na bloki tematyczne.  Na pierwszy rzut oka zdumiewa rozpiętość tematów, którymi zajmował się Lem: literatura, nauka, wydarzenia bieżące, historia, kultura, itp. Sądziłam, że najbardziej interesujący mnie rozdział znajduje się na początku książki. Zebrane w nim teksty dotyczą kultury, przede wszystkim jednak literatury. Owszem, znalazłam w nim parę uwag, które zwróciły moją uwagę, zwłaszcza ten o ilościowej nadprodukcji literatury.

„Jeżeli chodzi o rynek literacki w Europie, panuje na nim ilościowa nadprodukcja oraz jakościowy niedostatek, w dziwny sposób wspomagane przez reklamę. Nie widziałem jeszcze nigdzie, ani na ekranie, ani w gazecie, ogłoszenia zalecającego jakąkolwiek nowość, która właśnie wyskoczyła z głowy pisarza, jako „drugą z kolei najlepszą na świecie”. Każdy produkt, a więc i książka, jest pierwszorzędny i wszystko jest równie przekonująco zachwalane. W takiej sytuacji o powodzeniu danego tytułu decyduje umiejętna kampania reklamowa, głośne nazwisko lub po prostu przypadek”.

Prawdziwym odkryciem i zaskoczeniem był pokaźny dział poświęcony nauce. Nigdy bym nie przypuszczała, że rozważania o energii atomowej, genach, klonowaniu, podróżach kosmicznych mogą mnie tak zainteresować. Oczywiście, felietony pisane dawno temu, nie nadążają za współczesną wiedzą, ale ilekroć Lem wraca do wcześniej poruszanej tematyki, przyznaje, że w świetle najnowszych odkryć w niektórych kwestiach się mylił. Generalnie, jego wizja świata jest raczej pesymistyczna – ludzie nie mądrzeją, choć mają ku temu możliwości, odkrycia naukowe nie zawsze wykorzystywane są rozsądnie, biotechnologia otwiera drogę do nieetycznych eksperymentów itp.

Zaskakuje bardzo trafna, wnikliwa, i świadcząca o dużej znajomości mechanizmów analiza wydarzeń bieżących, a przede wszystkim to, jak Lem idealnie rozpracował Putina, wówczas dopiero wkraczającego na arenę wielkiej polityki.

Skłamałabym pisząc, że wszystkie rozważania Lema były dla mnie jasne i zrozumiałe. Nie mam takiej wiedzy o nauce, by nadążać za każdym tekstem. A jednak nie kusiło mnie, by porzucić książkę, gdy gubiłam się w toku wywodu. Nawet wtedy czerpałam przyjemność z obcowania z człowiekiem, który ma coś do powiedzenia, ma szeroką wiedzę, jest oczytany, analizuje to, co czyta i niejednokrotnie podważa wnioski naukowców. Okazało się, że lektura felietonów Stanisława Lema była dla mnie powiewem świeżości (choć przecież niektóre z nich powstały grubo przed tym jak pojawiłam się na świecie!). Komu polecam? Na pewno tym, którzy znają twórczość autora, a także tym, którzy nie boją zmierzyć się z potęgą jego umysłu.